از زمان های قبل ورزش جمعی یکی از محبوبترین رخداد های اجتماعی محسوب میشده است که چندین صده قبل از میلاد مسیح ورزشی نه به شکل امروزی ولی مشابه فوتبال در کشور چین پدید آمد که به تدریج روم و یونان نیز رواج پیدا کرد و در طی گذشت زمان تغییرات فنی و اجرایی پیدا کرد تا در سال 1866 در کشور انگلستان مدارس فوتبال پدید آمد و به تدریج گستره پراکندگی آن همه جهان را زیر پوشش خود قرار داد، به طبع گسترش یک فرهنگ بین المللی انجمنی با نام فیفا در سال 1904 با هدف ایجاد رقابت بین المللی به وجود آمد، یکی از مهمترین و قدیمیترین تعاریف مقرر شده در فیفا ابعاد زمین بازی و کفپوش این ورزش محبوب میباشد که بنا به طبع قدیمی و عرف این بازی در فضای باز از چمن به عنوان کفپوش که هم نماد طبیعت و هم از لحاظ فنی ضربه گیر میباشد استفاده شد.
به مرور زمان مشکلات نگهداشت از این مهم باعث گردید تا صاحبان فن به فکر استفاده از یک محصول صنعتی و فراگیرتر که مشکلات موجود در طبیعت چمن اهم از آبیاری مستمر ، استفاده از سموم ، کود ، طول عمر کوتاه و ... باشد، از این رو تحقیقاتی مبنی بر تولید چمن مصنوعی با اهداف ورزشی شد که در سال 1960 مرکز تحقیقات فلوریدا، کارولینای شمالی و آلاباما در آمریکا باز میگردد، اولین زمین چمن مصنوعی در سال 1964 در مدرسه ای در رود آیلند مورد بهره برداری قرار گرفت و پس از المپیک مونترال چمن مصنوعی مورد استقبال کشورهای آمریکایی و اروپایی قرار میگیرد .
در این رابطه در سال 1982 در هلند نخستین چمن مصنوعی نصب و اکنون بسیاری از ورزشگاه های دنیا شاهد استفاده از این محصول میباشد و بیش از 85 میلیون متر مربع از فضاهای ورزشی اعم از زمین فوتبال ، تنیس ، گلف و هاکی زیر پوشش چمن مصنوعی میباشد .
B) انواع چمن مصنوعی ورزشی :
در دهه 1970 یک شرکت آلمانی با استفاده از جنس پلی پروپلین با مقاومتی کمتر از نایلون برای کاهش احتمال صدمات ناشی از خراشیدگی اقدام به تولید چمن مصنوعی کرد که به آن نسل اول چمن مصنوعی گفته میشود .
نسل دوم چمن مصنوعی با استفاده از پلی پروپلین با ارتفاع پایل بلندتر و با فاصله بین دو گره عرضی بیشتر در کانادا تولید شد که برای جلوگیری از حرکت زیاد به طرفین از شن (سیلیس) استفاده شده که به دلیل استفاده از نخ کمتر باعث افت قیمت 50% شد که به نوبه خود یک انقلاب در این زمینه میباشد .
اجزای زمین چمن مصنوعی فوتبالی
- زیر سازی (بستر):
به صورت کلی دو نوع زیر سازی مطرح و مورد استفاده میباشد
1- زیر سازی سخت :
که با استفاده از مصالح بتن و آسفالت با رعایت اصول شیب بندی ملزوم جهت هدایت آب های سطحی عمدتا برای زمین های ورزشی کوچکتر استفاده میشود ولی در حالت درناژ با استفاده از شن های 5 سانتی متری الی 7 سانتی متری به بستری زه کش دار در سطح اول بدون شیب و فقط با ریگلاژ نمودن سطحی آماده میگردد .
- ژئوتکستایل :
یک لایه از جنس تیشو میباشد که بافت نمدی دارد که دو وظیفه اصلی دارد ، اول اینکه آبهای تجمیع شده در نقاط مختلف را با توجه به اصل فیزیک در سطح پخش میکند تا سرعت تبخیر بالاتر برود برای مثال فرض کنیم یک ایوان آب را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار دهیم مطمعنا زمان زیادی صرف تبخیر کامل مایع درون لیوان میشود حال آنکه این حجم از آب را بر روی سطح زمین پخش کنید حتی بنا به تجربه بسری مشاهده خواهید کرد که به سرعت این حجم تبخیر میشود
وظیفه دیگر ژئوتکستایل این است که لایه بکینگ چمن مصنوعی (زیره چمن مصنوعی) را از سایش مستقیم با سطح زمین محافظت کند به صورت خلاصه و ساده تر خود را فدای چمن مصنوعی میکند تا نسبت به ضربات ناگهانی در هنگام دویدن و یا تکل بازیکنان فوتبال آسیبی شامل حال چمن مصنوعی نشود .
- سیلیس
شن های گرد با نمره 3 میلیمتر الی 5 میلیمتر میباشد که وظیفه اصلی آ« مهار کردن حرکت پایل چمن مصنوعی به طرفین میباشد و همچنین با توجه به وزن 20 کیلوگرم بر هر متر مربع باعث سنگین شدن فرش چمن مصنوعی شده که این خود موجب عدم چروک بر سطح کلی زمین ورزش میشود .
-گرانول
پر کننده لاستیکی SBR از نوع لاستیکی میباشد که عمده محصول مصرفی در ایران و برخی از کشورها از آسیاب لاستیک تایر خودرو میباشد که جهت حفظ بهداشت در مرحله نهایی فرآوری این محصول به صورت کامل شسته میشود
وظیفه اصلی این محصول ضربه پذیری سطح و عدم آسیب بازیکن میباشد
- نوار اتصال :
جهت برقراری اتصال بین دو فرش چمن که از هم مجزا میباشند بین آنها از نوار اتصال استفاده میشود که عمدتا عرض 18 سانتیمتر تا عرض 25 سانتی متر دارا میباشد.
- چسب
برای مستحکم شدن اتصال چمن مصنوعی به نوار اتصال از چسب استفاده میشود که به صورت کلی به دو نوع چسب صنعتی که بیشتر کاربرد تزیینی دارد و چسب دوجزیی که متشکل از لیکویید و هاردنر با تناسب اختلات 1/10 میباشد و برای مصارف ورزشی ایده آل ترین چسب میباشد .
- فرش چمن مصنوعی :
یک محصول نساجی میباشد که بافت U شکل دارد و بر روی چتایی بافته میشود و برای آزاد نشدن نخ یک لایه لاتکس به دو شیوه دیپ و یا پاششی بر روی سطح زیرین آن پوشش دهی میشود
نگهداری چمن مصنوعی:
در ابتدا پیشنهاد میگردد از چمن مصنوعی مرغوب و باکیفیت بالا استفاده کنید
- از مواد شیمیایی که بر پایه نفت (بنزین ، الکل، روغن و تینر ) به هیچ عنوان استفاده نکنید
- هر نوع وسیله خودرویی سنگین و سبک از روی چمن مصنوعی تردد نکند
- مواد نگهدارنده مانند جلبک کش، موش کش و ضد آفت را از مجموعه های معتبر خریداری و استفاده کنید
- برای برس زنی حتما از نیروی منخصص و دستگاه استاندارد استفاده کنید
- از تکان دادن تیر دروازه بر روی سطح خودداری نمایید
- اجسام برنده مانند چاقو ، کاتر و میخ از سطح زمین دور نگهدارید
- استفاده از هر نوع دخانیات و مواد آتش زا مانند فشفشه و ترقه روی زمین اکیداً ممنوع است
- از قرار دادن اجسام سنگین (سن، استیج) برای بلند مدت خودداری کنید
- همواره سطح زیرین را از آلاینده های طبیعی مانند شاخ و برگ و غیره تمیز نگه دارید
- در صورت مشاهده آدامس از یخ برای پاک کردن آن استفاده کنید
- برس کشیدن و شانه زدن برای یکنواخت کردن سطح پر کننده ها و بلند کردن الیاف خوابیده است که بهترین زمان برس زدن در آب و هوای خشک و خنک و بدون بارش است و پیشنهاد میگردد هر 40 ساعت بازی یک بار زمین برس زده شود ، برای برس زنی ابتدا در مسیر طولی سپس در مسیر عرضی و در نهایت به صورت مورب انجام شود تا از حرکت و غلتش توپ فقط در یک جهت جلوگیری شود
- کنترل غلتش توپ : از یک ابزار ساده مثلثی شکل با ارتفاع قائمه 1 متری و زاویه وتر 45° به طول قائده 1 متر ، برای این تست توپ را از روی قله رها کرده و میبایست 4 الی 8 متر طول توپ حرکت کند
- در فصل گرما برای پایین نگه داشتن دمای سطح زمین پیشنهاد میگردد صبح ها در ساعت 9 الی 3 بعد از ظهر از اسپیرینگر برای آب باشی سطح زمین استفاده شود
- در فصل سرما بهترین شیوه استفاده از سیستم گرمایش از کف میباشد ولی با توجه به هزینه بالای این سیستم از متخصص و یا فرد آموزش دیده جهت برف روبی بدون آسیب به سطح چمن مصنوعی کمک بگیرید.
- کنترل درزها : این یک امر مهم است که باید به صورت مستمر توسط بهره بردار و یا مسئول زمین بررسی و در صورت مشاهده از هم گسیختگی بلافاصله با مجموعه سبزچینه تماس گرفته شود و جهت رفع آسیب اقدام گردد (از تعمیر و اصلاح خودسرانه و غیر اصولی اکیداً خودداری فرمایید )